“Müze’yi bırak AVM ziyaret et”

Erdil Ünsal 30/10/2017 - 15:43:31

 

Avrupa’nın belli başlı müzeleri Türkiye’den kaçırılan eserlerle dolu ve bu müzeleri yılda 5-10 milyon arasında ziyaretçi gezmektedir. Buna karşın, dünya Arkoloji literatüründe devrim açan Urfa Göbekli Tepe gibi olağan üstü bulgularla dolu  diğer Sagalasos, Aspendos, Efes, Side ve Aphrodosias gibi tarihi yerlerimiz yeterli ziyaretçi alamamaktadır.

Turistleri müze yerine AVM lere yönlendirme önde gitmekte. Bodrum sualtı müzesi otantik halinden kimse şikayetçi değil iken, dokunduğunuzda dağılacak, Gölcük’te bulunduğu yerden getirelen göl suyu içerisinde, ahşabı dağılmaması için özel korunan ahşap kadırga gövdesi ve buna benzer Uluburun batığından çıkan buluntuların taşımasında karşılaşılacak sorunlar restarasyon heyatince açıklığa kavuşturulmadı.Hırsızlık ve buluntuların koruma tedbirleri hakkında Bodrum toplantısında heyet bir açıklaması olmadı. Kale içerisinde 2 sene sürecek restorasyondan sonra Cam bölümlerde halka sunulacak. Yani, müze de AVM kapsamına alınıyor. 2 sene sürecek restorasyon süresince esnaf ve otelciler kan ağlatacak. Gelen yabacı ve yerli turist neyi ziyaret edecek AVM leri mi? Antalya/Aspendos antik tiyatrosu merdivenlerinin restorasyonunda izlenen olumsuz restarosyonun Bodrum sualtı müzesinde de aynı hataların yapılma olasılığını arttırmaktadır.Bodrum Sualtı Arkoloji Müze’si hata kabul edemeyecek kadar özeldir.
Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneğinin (AYD) verilerine göre, Türkiye'de faaliyette bulunan AVM sayısı 350'leri buluyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde bulunan müze sayısı ise 193. En fazla AVM, Türkiye'nin en kalabalık şehri İstanbul'da bulunuyor. Bu kentteki AVM sayısı 100'ü buluyor. İstanbul'u 35 AVM ile Ankara, 19 AVM ile İzmir ve 16 AVM ile Antalya izliyor.
Siyasi Nedenlerle Yabancı Kazıların Durdurulması ile Türkiye ne yapmak peşinde? Türkiye ile diğer ülkeler arasında yaşanan siyasi gerilim, Türkiye’de yürütülen arkeolojik kazıları da etkiler duruma geldi. Son olarak Türkiye ile Avusturya arasında yaşanan siyasi tartışmalar nedeniyle Efes ve Limyra kazıları durduruldu. Peki iki ülke arasındaki siyasi olaylara bir tepki olarak o ülkenin kazılarını durdurmak gerçekten doğru bir karar mı? Ya da bu yaptırım, kazıları durdurulan ülke için bir ceza olarak algılanabilir mi? Kazı iptallerinin ne gibi sonuçlar yaratabileceğini Prof. Dr. Mehmet Özdoğan:
“..Efes Antik Kenti 140 yıldır kazılıyor,daha % 10 u ortaya çıktı. Son zamanlarda Türkiye’nin yaşadığı siyasi sorunlar nedeniyle Almanya, Avusturya gibi ülkeler tarafından yürütülen bazı arkeolojik kazılar durduruldu. Bu gibi tatsız gelişmelerle birlikte yabancı arkeologların Türkiye’de kazı yapmasına karşıt bir kamuoyu da oluştu. Şu anda durdurulan Efes ve Lymra kazıları, politikacıların hatalarının bilim insanlarının ve bilimin ödememesi gerekir. Ayrıca, ülkemizde çalışan yabancı bilim insanları doğrudan bu ülkeye katkı yapıyorlar. Efes’in Dünya Kültür Mirası Listesi’ne girmesi de onların yaptığı katkıların bir sonucu. Devam eden bir kazı ve Türk Hükümetinin istediği için yaptıkları restorasyonların birden bire yarım kalmasının eserlerin tahribinden başka bir sonuç vermeyeceğini söyleyen Özdoğan, “Zararlı çıkan onlar değil, biz oluruz. Türk ekiplerin yürüttüğü kazılar maddi sıkıntı çekiyor.
Yabancılar tarafından yürütülen 36 arkeolojik kazının bulunduğu Türkiye’de, Türk ekipler tarafından yürütülen çok sayıda kazı ise maddi sıkıntılar nedeniyle istenildiği düzeyde yapılamıyor. Birçok kazı başkanı ekonomik sebeplerle kazı alanlarını daraltmak zorunda kalıyor veya restorasyon konservasyon işlemlerini gerçekleştiremeyerek eserleri koruyamıyor. 
Diğer taraftan, Başbakan Binali Yıldırım'ın 35 İzmir Projesi arasında yer alan Efes'e Antik Kanal projesiyle, Efes limanından 9 kilometre çekilen denizin, 2500 yıl sonra yeniden antik kentle buluşması hedefleniyor. Bakanlık yetkilileri, UNESCO dünya mirası listesinde de yer alan Efes Antik Kenti'nin bu projeyle ününe ün katacağını iddia ediyor. 6.1 kilometre uzunluğundaki kanal projesinin ilk etabında 600 metrelik kanal girişi ve yat limanı yer alıyor. İlk etabın bir yıl içinde bitirilmesi hedefleniyor. 
Anadolu’da sanayileşme yok.Tarım ve Hayvancılık bitirildi. Anadolu insanın elinde, sadece tarihi ve Arkolojik alan ve müzelerin ziyaretçi alarak gelir temin etmesi kaldı.
Erdil Ünsal