“Medyuma inanma ruhsal travma mıdır”

Erdil Ünsal 27/03/2024 - 08:13:43

Malezya’da okyanusa çakılıp kaybolan uçağın akibeti için büyücü çağırıp uçağı sordular. Havalimanına gelen ülkenin tanınmış büyücülerinden Raja Bomoch Ceduna Noutzoum, kayıp uçağın bulunması için dua etti. Elindeki balık oltası ve bambu dürbünlerle bir süre dua eden büyücü Noutzoum, “duam sırasında gözlerim acıdı ve her yer karardı. Bence uçak hâlâ havada ya da denize çakıldı” dedi. Uçak iki yerde birden olamaz. Doğru tektir. Bir şey ya doğrudur ya yanlıştır. Raja Bomoch Ceduna Noutzoum ne derse halk inanıyor ki, kuru sıkı atmayı bile hoş görebiliyor. Medyumluk özel bir yetenektir, hiç kimse sonradan belli bir eğitimle medyum olamaz. Kuşkucuların en sevdikleri uğraş medyumların foyalarını ortaya çıkarmaktır, aslında medyumların sahtekarlıkları, hileleri ve şarlatanlıkları öylesine çoktur ki, bazen inananlar dahi işin içinden çıkamazlar. Bazı medyumlar ise zihin avcısıdırlar, telkin yöntemleriyle inançlıları avlarlar ve kullanırlar. Gerçekte bu tür medyumların yetenekleri yoktur, tüm amaçları belli hileleri kullanarak ticari amaçlara ulaşmaktır. 1943’de II. Büyük Savaş’da İngiliz Hava Kuvvetleri’ni yöneten Mareşal Lord Dowding ile İngiliz bilim adamı Sir Oliver Lodge’un yazdıkları kitaplar bu türdendir. Amerikan İç Savaşı sırasında Başkan Abraham Lincoln, Beyaz Saray’da ruhsal celseler düzenlerdi. Kraliçe Victoria, yıllar boyunca John Brown adlı bir trans medyumu aracılığı ile ölmüş kocasıyla ilişki kurmaya çalıştı. Amacı çocuklarıyla kocasının iletişimini sağlamaktı.
 
Küçük büyücü Harry Potter'ın maceraları, yüzyıllardır dört bir yanımızda zaten yaşanıyor. Sevenleri ayırmak için yatağa dökülen domuz yağlarından, sevileni elde etmek için 41 nohuta okunan dualara kadar, yok yok. Cinli perili masalları, ‘‘Elemtere fiş kem gözlere şiş’’ temennilerini de unutmadık. Yazarı J.K. Rowling'e 14 trilyonluk bir servet kazandıran Harry Potter romanı 12 yaşında büyücü bir çocuğun maceralarını anlatıyor. Yetim olan Potter kendini sıradan bir çocuk sanırken, bir gün bir baykuştan davetiye alıyor. Hogwarts Cadılık ve Büyücülük Okulu'na kabul edildiğini, anne ve babasının kötü ruhlu Lord Voldemort tarafından öldürüldüğünü öğreniyor. Kendisinin de öldürülmek istendiğini, alnındaki şimşek işaretinin bu nedenle var olduğunu keşfeden Potter'ın büyülü dünyadaki maceraları başlıyor. Bu çelimsiz, gözlük takan, siyah saçlı ve yeşil gözlü küçük büyücünün filmi dünyada olduğu gibi Türkiye sinemalarında da rekora koştuğunu biliyoruz. Skeptical Inquirer tarafından yayınlanan bir makalede psikolog Matthew J. Sharps ve meslektaşları Hafif dissosiyatif yatkınlık:(**) Ruhsal hastalık seviyesinde olmasa da, hafif dissosiyatif yatkınlıkları olan insanlar, net gerçeklikten kopma yaşamaya ve oldukça düşük olasılık şeylere yüksek kıymet vermeye meyilli olmaktadır. Bu tür hafif dissosiyatif bozukluklar genellikle beraberinde paranormal düşünceyi de getirir. Bilişsel uyumsuzluk: Kişi bir inanca ne kadar yatırım yaparsa, o inanca daha çok değer atfeder ve sonuç olarak bu inançla çelişen doğru veri, kanıt ve hatta gerçekliğe karşı direnç gösterir. Zamanın batıl inaçları olan düşesi devamlı olarak gelecek kokusu ve endişesi yaşamaktadır. Bu endişlerini çözecek kişinin  faunscu kahin Alfons olduğu söylenir. Alfons fanusun karşısına otuttuğu düşese “geleceği göremiyoum. “ der. Büyük endişeye kapılan düşes şimdi ben ne yaparım diyerek doktor psikolo dolaşırken gazetede bir haber okur. “Büyük kahin bu sabah öldü.”
 
Keech örneğindeki bazı gerçek Mü'minler uzay gemisini beklemek için eşlerinden, işlerinden feragat etmiş, mallarını elden çıkarmışlardı. Kıyamet gelmeyince bilişsel çelişkileri inançlarını kuvvetlendirerek, yaptıkları büyük yatırım kaybına ve önlerindeki rahatsız edici gerçekliğe bir savunma sağladı. Bütünleşik/Gestalt işlem: İnsanların bilgi işleme sürecinde, bütünleşik işlem yapan insanlar, bir kavramı detaylı analiz yapmadan değerlendirir ve fikri bir bütün olarak ve fazla eleştirel yaklaşmadan kabul eder. Sharps dissosiyatif yatkınlık ve bütünleşik işlem arasında bir ilişki olduğunu öne sürmektedir. Paranormal aktivitelere inanmaya yatkın insanlar, hakkında pek fazla kimsenin bir bilgisinin olmadığı bilinse de Maya kehanetlerinin doğru olmasına insanlar kehanetin sunduğundan daha fazla ihtimal vermektedir. Zihinsel kestirme: Bulunabilirlik kısayolunun (availability heuristic) sağladığı kolaylıkla, insanlar yakın zamanlarda olan ya da son zamanlarda karşılarına daha fazla çıkmış örneklerden beslenen şeylere inanmaya daha yatkındır. Beklenen zamandan önce özellikle basında Maya kehanetleri ile alakalı çok sayıda makale vardır. Doğaüstüne yönelik dissosiyatif yatkınlığı olan ve bütünleşik işlem yapan insanlar başta olmak üzere, insanların yargı mekanizmaları en son haberlere daha fazla ehemmiyet vermeye yatkınlık gösterir. Bu sendromun bir örneği 1988 yılında when James Randi'nin düzenlediği bir etkinlikte de bulunabilir. Avustralyalı bir haber programının isteği üzerine yapılan bu etkinlikte, sahne sanatçısı José Alvarez, "Carlos" isimli iki bin yaşında bir ruhun medyumluğunu yaptığını iddia eder. Daha sonra Randi ve Alvarez'in bunun kurgu olduğunu söylemelerine rağmen pek çok insan "Carlos"un gerçek olduğuna inanmaya devam eder. Randi bu hatırasını ilettikten sonra: "Ne kadar deliliniz olursa olsun, bu deliller ne kadar iyi olursa olsun, asla gerçek bir inananı aksine ikna edemez." der. Cahil kalmış toplumlar medyuma, fala ve büyüye yatkın olmaktadır. Bu da net bir ticari kazanç sağlama yoludur. (Kaynak: Greber 1970).
 
Türk Ceza Kanunu'nun 677 Numaralı ‘‘Tekke ve Zaviyelerle türbelerin seddine ve türbedarlıklar ile bir takım ünvanların men ve ilgasına dair kanun’’un kapsamına giriyor. ‘‘Şeyhlik, dervişlik, dedelik, seyitlik, falcılık, halifelik, emirlik, büyücülük, üfürükçülük ve gayyıptan haber vermek, muradına kavuşturmak maksatlı kimseler üç aydan az olmamak üzere hapis ve para cezası ile cezalandırılır’’ deniyo. Ülkemizin bir çok il ve ilçelerinde  Bill Board larda koca koca medyum ilanı gölmekte. Yaşam Koç luk ta bir nevi yanıltmaya yönelik bulunmaktadır. İnsan kendi varken medyuma yaşam koçuna gerek duymaması gerekiyor. Özgüveni az, evhamlı ve depresyonu olan insan çok ve kolay tavlanıyor ve inanıyor.
 
ALINTI
Erdil Ünsal
 
(**)Hafif dissosiyatif yatkınlık : Kişinin başından geçen olayların yarattığı stres onun dayanabilme gücünü aştığında ruhsal travma yaşantısı ortaya çıkar. Ruhsal travma doğal afet, trafik kazası, hastalık, ölüm gibi nedenlerle olabileceği gibi insanın insana yaptığı kötülük nedeniyle de oluşabilir. Çocuklukta olan ve uzun süre devam eden travmalar, özellikle ailelerin çocuk yetiştirmede yol açtığı olumsuzluklar erişkinlikte de izleri görülen kronik ruhsal bozukluklara yol açabilir.