" Tüm insanlarını seviyorum memleketimin...

 

Kadınlarını, erkeklerini...

 

Bazı şarkılar bana bu insanlardan bir gün kopacağımı hatırlatıyor, onlardan uzak düşeceğimi...

 

Bir gün onlarla olamayacağımı...

 

İşte o zaman, şarkının sözleri ne olursa olsun içime bir ateş düşüyor...

 

Ve sonradan gözyaşı olarak akıp gidiyor...

 

Unutma Mustafa Kemaller de insandır ve onlar da zaman zaman şu ya da bu nedenle ağlamak isterler..."

Bu sözler, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'e ait ve Sabiha Gökçen’e bir şarkı üzerine ağlamasının nedenini açıklayışıdır.(1)

Türk Ulusu'nun Ata'sı olan Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 1881'de Selanik'de doğmuştur. Doğum tarihini soranlara, "19 Mayıs 1881" demiştir. 10 Kasım 1938'de İstanbul- Dolmabahçe Sarayı'nda, saat- 09: 05 de hayata gözlerini yumuncaya kadar geçen 57 yıllık ömrüne pek çok savaşlar ve devrimler sığdırmıştır.

Okuduğu okullar:

-Mahalle Mektebi-

-Şemsi Efendi ilkokulu (Selanik)

-Askeri Rüştiye(Ortaokul) 

 Selanik

-Askeri İdadi(Lise- 

 Manastır)

-Harp Okulu( İstanbul) 

- Harp Akademisi

(İstanbul- 1905'de yüzbaşı olarak mezun olur ve Şam'da 5. Ordu emrine verilir)

Girdiği Cemiyetler:

-1905'de Şam'da gizli olarak, padişahın baskısı altında olan vatana özgürlük getirmek için  'Vatan ve Hürriyet 

 Cemiyeti'ni kurar ve gizli olarak gazete çıkarır.

_1906'da bu cemiyetin 

  Selanik'te  şubesi açılır.

-Aynı yıl, Osmanlı Hürriyet 

 Cemiyeti'ne katılır. 

 Bu cemiyet daha sonra,

 Osmanlı İttihat ve 

 Terakki  Cemiyeti ile

 birleşti. 

 1907'de Kolağası ( Kıdemli yüzbaşı) oldu.

- Anadolu ve Rumeli müdafaa-i hukuk cemiyeti(1919)

      *

Katıldığı Savaşlar:

-31 Mart Vakası- (Hareket Ordusu Kurmay başkanı olarak- 13 Nisan 1909)

-Arnavutluk İsyanı- 15 

 Ocak 1911)

-Trablusgarb Savaşı-

29 Eylül 1911

-2. Balkan 

 Savaşı-1912-1913

- Çanakkale Savaşı-

  18 Mart 1915

-Doğu( Kafkas) Cephesi

 ( 1916-1917)

 -Suriye- Filistin Cepheleri

(1917-1918)

 -Kurtuluş Savaşı

(Sakarya- Büyük Taarruz- Başkomutanlık Savaşları)

 (1919-1922)

       *

Ödülleri:

Savaşlardaki üstün başarısı nedeniyle 24 tane madalya almıştır.

Sakarya Savaşı sonunda TBMM tarafından 19 Eylül 1921'de 'Gazilik' ünvanı ve 'Mareşallik' rütbesi verildi.

        *

Komutanlıkları:

-6 Eylül 1910'da, 3.Ordu Subay Talimgâhı komutanlığına atandı, orduyu temsilen, Fethi Bey'in aralarında olduğu bir heyetle Fransa'da Picardie manevralarına katıldı.

-2.Ordu ve 7. Ordu Kumandanlığı(7 Ağustos 1918- 7 Kasım 1918)

- Yıldırım Ordular Grubu Kumandanlığı(31 Ekim- 

7 Kasım 1918)

-9. Ordu Müfettişliği, sonra da 3. Ordu müfettişliği (16 Mayıs 1919- 8 Temmuz 1919)

          *

Bildiği yabancı diller:

Fransızca ve İngilizce.

          *

Evliliği:

Uşakizade Latife Hanım ile 29 Ocak 1923'de evlenmiş, 5 Ağustos 1925'de boşanmıştır. 

      *

Okuduğu kitaplar:

"Atatürk, bir gün, tarihle ilgili kalın bir kitap okuyordu. Öylesine dalmıştı ki, çevresini görecek hali yoktu. Bir sürü yurt meselesi dururken devlet başkanının kendini tarihe vermesi, Vasıf Çınar'ın canını sıkmış olacak ki, Atatürk'e şöyle dediğini duydum: " Paşam! Tarihle uğraşıp kafanı yorma...

19 Mayıs'ta kitap okuyarak mı Samsun'a çıktın?

Atatürk, Vasıf Çınar'ın bu çok samimi yakınmasına gülümseyerek şöyle dedi:

-" Ben, çocukken fakirdim.Ïki kuruş elime geçince 1 kuruşunu kitaba verirdim. Eğer böyle olmasaydı, bu yaptıklarımın hiçbirini yapamazdım..."

Falih Rıfkı Atay, "Çankaya" adlı eserinde;

Atatürk, kitap okumaya başladı mı, kaç cilt olsa bitirirdi. Metin kenarlarını işaretlemek adayı olduğu için kitapları nasıl dikkatle okuduğunu bu renkli işaretlerden anlardık." demiştir.

İsmail Habib Sevük: "O'nun eli, kılıç kabzasından çok, kitabın cildini tuttu" demiştîr.

Atatürk'ün, devlet, siyaset, asker ve fikir adamı olarak ortaya çıkan kişiliğinin oluşumunda çok önemli rolü olan, tarih ôğretmeni Mehmet Tevfik Bilge için: "Tevfik Bey'e minnet borcum vardır; bana yeni bir ufuk açtı" demiştir.

Türk Tarihi, Dünya tarihi, İslam tarihi, Eski Türklerin , Moğol, Çin, İsrail, Eski Mısır, Osmanlı, Avrupa tarihleri vs gibi  62 adet tarih kitabı dahil, 3997 tane kitap okuduğu; önemli gördüğü yerleri çizerek ve not aldığı belirtilmektedir.(2)

      *

Yaptığı görevler:

- Heyet-i Temsiliye Reisi

  (24 Ağustos 1919- 

   9 Eylül  1923)

 - 'Anadolu ve Rumeli   müdafaa-i Hukuk Cemiyeti' Umumi Reisi

(7 Eylül 1919- 9 Eylül 1923)

- TBMM 1.2.3.4.5. Dönem Milletvekilliği(23 Nisan 1920- 10 Kasım 1938)

- TBMM Başkanı

 (24 Nisan 1920- 29 Ekim 1923)

- İcra Vekilleri Heyeti Reisi

(3 Mayıs 1920- 24 Ocak 1921)

- Türk Ordusu   Başkomutanı(5 Ağustos 1921- 29 Ekim 1923)

-CHP Genel Başkanı

(9 Eylül 1923- 10 Kasım 1938)

-1. Türkiye Cumhur Başkanı (29 Ekim 1923- 10 Kasım 1938)

          *

Eserleri:

-Takımın Muhabere Talimi

(Almanca'dan çeviri- 1908)

-Cumalı Orduğahı- 1909

-Taktik ve Tatbikat Gezisi  

 (1911)

-Bölüğün Muhabere Talimi.

( Almanca'dan çeviri-1912)

-Zabit ve Kumandan ile Hasbıhal- (1918)

-Nutuk- 1927

Atatürk, bu eserini CHP'nin 15-20 Ekim 1927'de, Ankara'da yapılan 2. Kurultayında 6 günde(36,5 saat) okumuştur. TBMM'nin açılması ile Cumhuriyet'in ilanı arasındaki yakın tarihimizi anlatır.

- Vatandaş İçin Medeni Bilgiler- Çoğu bilgileri Atatürk'ün yazdığı bu eser, tarihçi manevi kızı, Afet İnan adıyla basılmıştır.(1930)

- Geometri Kitabı( İsimsiz yayımlandı- 1937) Arapça ve Farsça kelimeler Atatürk tarafından, ölümünden 1,5 yıl önce Türkçeleştirilmiştır. Örneğin: Hendese(Geometri), Zaviye( Açı)

Dılı( Kenar)

Müselles(Üçgen)

Muvazi( Koşut/Paralel)

Atatürk'ün Türkçeleştirdiği 129 matematik terimi bir dizin  halinde verilmiştir.(3)

          *

Büyük Önder, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün Saltanatı kaldırması, Cumhuriyet'i ilan etmesi ile birlikte, milletimizi  çağdaş milletler seviyesine çıkarmak için  sosyal, siyasal, ekonomik ve bilimsel alanda devrim niteliğinde  her türlü yenilikler yapılmıştır:

-Osmanlı Devleti'nin yabancı devletlere tanıdığı ekonomik ayrıcalıklar olan Kapitülasyonlar kaldırıldı, limanlar, demiryolları kamulaştırıldı.

-Halifelik kaldırıldı.

(3 Mart1924) Aynı zamanda, Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik sağlandı. İlköğretim ücretsiz ve zorunlu hale getirildi.

Diyanet İşleri Başkanlığı kuruldu.

-Köylü üzerinde ağır bir vergi olan 'Aşar'(ürün vergisi) kaldırıldı.

- Tekke ve Zaviyeler kaldırıldı.

Medeni Kanun ile kadınlara evlenme, boşanma, miras, nafaka, şahitlik ve çalışma hayatında erkeklerle eşit haklar verildi. Çok eşli evliliğin yerine tek eşli evlilik getirildi.

- Takvim, saat ve ölçülerde(ağırlık, uzunluk) değişiklik yapıldı.

- Kılık kıyafet değişikliği yapıldı.

- Arap harfleri yerine Latin alfabesi getirildi(1928)Okuma, yazmayı arttırmak için  'Millet Mektepleri' açıldı.

- 1930'da Türk kadınlarına Dünya kadınlarından çok ônce,  Muhtarlık seçimlerine katılma, 1934'de Milletvekili seçme ve seçilme hakkı verildi.

-Soyadı Kanunu kabul edildi.(1934) TBMM tarafından Gazi Mustafa Kemal'e 'Atatürk' soyadı verildi.

- Ticaret, Borçlar ve Ceza Hukuku sistemi getirildi.

- Endüstri alanında; demir- çelik, uçak, tekstil, deri, cam, çimento, şeker, çay fabrikaları, Sümerbank, Etibank, MTA kuruldu.  

- Türk Tarihini araştırmak, Türk dilini yabancı dilleri boyunduruğundan kurtarmak için, Türk Tarh Kurumu ve Türk Dil Kurumu kuruldu; finansmanı için Atatürk, mirasından pay ayırdı.

-Atatürk, Nazi Almanyası'nın zulmünden kaçan üniversite öğretim üyelerini ülkemize davet ederek yeni üniversitelerin açılması sağladı.

(Ankara- DTCF)

- Zeki ôğrencileri yurt dışına eğitim için göndererek onların bilim ve  sanat alanında yetişerek ülkesine hizmet  etmesini sağlamıştır. 

- Ankara'da bataklık ve ekilmeyen çorak araziyi, masrafları kendi aylığından karşılamak suretiyle, 1925  yılında verimli hale getirerek Atatürk Orman Çiftliği'ni kurmuştur. Burada modern tarım ve hayvancık yapılacak; Ankara'nın, ilçelerinin süt ve tarım  ürünleri ihtiyacı karşılanacaktır.

Atatürk Orman Çiftliğinde, bugün yabancı elçilikler, Ankapark(ucube park)ve  yol yapımı nedeniyle binbir emekle dikilen ve ormana dönüşen yüzbinlerce ağaç kesilmiştir.

     *

Tarihçi ve Atatürk'ün manevi kızı, Afet İnan anlatıyor:

Çankaya köşkünde Meclis binasına giderken o günün Ankara'sında bir tek iğde ağacı vardır. Gazi Mustafa Kemal Atatürk, her gün buradan geçerken iğde ağacının önünde arabasını yavaşlatıyor ve ağacı selamlıyor. Bir gün; "bakın bu benim" derken, o ağacın yerinde olmadığını görüyor. Büyük bir telaşla otomobili durdurup iniyor. Orada bulunan işçilere; 

"Ne oldu, buradaki ağaca" diyor. İşçiler: " Efendim, yolu genişletmek için ağacı kestik" yanıtını veriyor. Arabasına dônen Gazi Mustafa Kemal Atatürk, ağlamaya başlıyor: "Bunun başka yolu yok muydu" diyor.

Atatürk'ün çevre ve doğa sevgisi tüm vatan için geçerliydi. 

"Bu vatan, çocuklarımız ve torunlarımız için cennet yapılmaya değer' diyen Atatürk'ün özlemi, tüm ülkeyi ağaçlandırmak ve yeşillendirmektir.

Atatürk, TBMM'nin açılış konuşmasında, doğal varlıklarımız olan ormanlarımızın korunması, dengeli ve tekniğe uygun bir şekilde işletilmesini istemiştir.

 

Gazi Mustafa Kemal Atatürk, ilk defa 1927'de, Yalova'ya gelmiş, iskele yakınındaki büyük Çınar ağacından çok etkilenmiştir. Çınar ağacının yakınına bir köşk yapılmasını ister ve köşk, 22 günde yapılır.(12 Eylül 1929) 

Atatürk, daha sonra ziyarete geldiğinde çınarın bir dalının köşke zarar vereceği için kesileceğini öğrenince hemen itiraz eder ve köşkün raylarla kaydırılmasını ister. Teknik ekibin çalışmasıyla köşk, çınar ağacından 5 metre doğuya kaydırılır ve böylece "' Yürüyen Köşk' adını alır. Atatürk'ün ölümünden sonra, çınar ağacının da kuruduğu belirtilmiştir.(4)

    *

Atatürk'ün Doğa sevgisi:

Atatürk'ün doğa sevgisi, çocukluğunu geçirdiği çiftlik hayatından kaynaklıdır; yeşili, doğayı ve hayvanları çok sevmektedir. 

Hatta  odasının duvarındaki tabloda, yeşilin her rengi olan orman resmine bakarak düşüncelere daldığı belirtiliyor. 

Sakarya Savaşı'nda bindiği 'Sakarya' adlı atını( bu atı eşi Latife Hanım'a hediye etmiştir) ve 'Foks' adlı köpeğini çok sevmektedir. 

          *

Vatan toprağını düşman çizmesi altından kurtaran, işgalci askerlerin azgınlığından Türk kadınlarının namusunu kurtaran, 

padişahın kulları olmak yerine vatandaşlık hakkını veren, 

kadınları erkeklerle eşit haklara kavuşturan, 

ülkemizi ekonomik, siyasal, bilim ve kültür alanında çağdaş ülkeler seviyesine çıkaran,

dağdaki çobanı başbakan ve hatta Cumhurbaşkanı yapan Cumhuriyet rejimini kuran,

özgürlük,adalet, hukuk ve eşitlik kavramını yerleştiren,

üretime önem veren,

kısa ömründe çok büyük işler başaran,

bütün Dünya'nın ve savaşlarda  yendiği komutanların bile saygı duyduğu,

büyük önderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün

bir çift mavi gözünün ışığını çoluk çocuk, genç ihtiyar herkes, yüreğinde hissediyor.

19. Yüzyılda doğmuş, 20 yüzyılda yaşamış ve yüzyıllar boyunca yaşayacak tek lider, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'dür.

 

Bize bıraktığın emaneti, adınla birlikte sonsuza dek yaşatacağız. 

Ata'mızı, silah arkadaşlarını ve bu vatan için canını veren tüm şehitlerimizi saygı, rahmet ve minnetle anıyorum.... 

Işıklar içinde uyusunlar.

 

Kaynak: 

(1)- Veda Albümü- 

Hanri Benazus( Hürriyet Yayınları)

(2)-Google

Sechaber.com.tr Araştırmacı yazar, İsmet Erarpat

,(3)- Kaynak:" Tarihsel Bir Anı", Bilim ve Teknik, Öner Kol Kasım- 1981- 

Sayı 180, Sayfa:16

(4)-Google

Onlinezeka.com- Kaynak; Afet İnan( Atatürk ve anılar)