Kaşıkcı Cinayeti'nin Kelebek Etkisine Benzer Etkisi Oluyor

Erhan Ayaz 19/12/2018 - 07:23:51

Cemal Kaşıkçı cinayetiyle ilgili hem Türkiye medyasına hem de dünya medyasına düşen haberleri incelediğimizde hunharca işlenmiş bir cinayet olduğu eminim insani duygularını kaybetmemiş herkesin mutabık kalacağı bir durumdur. Uluslararası ilişkiler tarihine baktığımızda hem bireysel hem de toplumsal açıdan birçok hunharca atılmış adım karşımıza çıkıyor. Çok uzak değil  sadece II. Dünya Savaşı'nda yaşananları hatarlımak dahi bu analizi yapabilmek için yeterli.  Maalesef uluslararası ilişkiler üzerinde çalışanların talihsizliği ise insanlık adına kabul edilmesi zor durumların dahi analizini yapmak zorunda kalmak olmamız. 
 
Konumuza dönecek olursak Cemal Kaşıkçı'nın durumunu siyasi nedenlerle Türkiye'de yaşayan, hukuki olarak sığınmacı statüsünde olmasa da muhalif kimliğinden dolayı Türkiye'ye "sığınmış" bir gazeteci olarak değerlendirmek mümkündür. Ancak bu muhalif kimliğini tasvir ederken dikkatli olmak gerekir ki kendisi Suudi rejimine muhalif bir gazeteci değildir. Suud Krallığı ve ailesi içindeki değişimin içerisinde Velihat Prens Muhammed Bin Selman  tarafından oluşan yeni yönetime muhalif bir gazetecidir. Ufak bir Youtube araştırmasında kendisinin rejimi coşkuyla savunduğu bir çok konuşmasına rastlarsınız. Hatta bu röpartaj ya da televizyon programlarından en ünlüsü Al Jazeera TV'de katıldığı ve rejimin insan hakları ile hukukun üstünlüğü bağlamında şeffaf olduğunu, idam cezasının sadece teröristlere uygulandığını ve herhangi bir keyfiyet durumunun söz konusu olmadığını dile getirdiği TVprogramıdır. 
 
Düşünün ki bir cinayet işleniyor ve Orta Doğu'nun en önemli fay hatlarından biri olan Şii-Sunni ayrışmasından, küresel sistem açısından çok önemli konular olan petrol fiyatları, enerji politikaları, ABD iç siyasetindeki bölünmüşlüğe, Türkiye'nin bölge üzerindeki etkisine ve Türkiye-Katar ilişkileri gibi daha da çoğaltabileceğimiz bir dizi durum bundan etkileniyor. ABD'li meteorolog Edward Lorenz'in düşünürü olduğu, günümüzde de çok popüler bir hal alan, üzerine filmler çevrilen bir teori olan "Kelebek Etkisi" teorisini Kaşıkçı olayını açıklarken yardımcı olabilir. Popüler anlatım şekliyle "bir kelebek Pasifik'te kanat çırparsa Amerika'da kasırgaya dönüşebilir"  benzetmesiyle anlatılan teoriyi bu olaya uyarlarsak, İstanbul'daki bir konsolosluk binasında işlenen, hayatın normal akışına uymayan bir cinayet şekli küresel sistemi yukarıda verilen örnekler gibi birçok farklı şekilde etkileyebilecek bir hal almaktadır.
 
Bu etkiler açısından Türkiye'yi en yakından ilgilendiren konu ise Orta Doğu güç dengeleri içerisinde Suui Arabistan ile olan ilişkisi olacaktır. Bölgenin başat gücü olma iddiasındaki iki bölgesel gücü bizzat ilgilendiren bir meselede tarafların yakın geçmişteki ilişkilerinin de olumlu olmadığını değerlendirdiğimizde, bölgenin dinamiklerini değiştirebilecek bir meseleyle karşı karşıyayız. Örneğin Türkiye ile Katar'ın kurdukları yakın ilişkiyi göz önüne aldığımızda, karşıt pozisyonda olan Suudi Arabistan, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri kampının ilişkisindeki dengeler değişebilir. Örneğin Suudi Arabistan tarafından izole hale getirilen Katar'a uygulanan ambargoların önümüzdeki dönemde kaldırılıması söz konusu olabilir.