Amigdala,(Latince: corpus amiygdaloideum) beynin medial temporal lobunun derinlerinde yerleşen nöronların oluşturduğu badem şeklindeki beyin bölümüdür. Amigdala terimi, ilk olarak 1822'de Karl Friedrich Burdach tarafından kullanılmıştır. Amigdala adı, yapının badem benzeri şekli nedeniyle "badem" anlamına gelen Yunanca "amigdale" kelimesinden türemiştir. Duygusal hafıza ve duygusal tepkilerin oluşmasında birincil role sahip bölge, Limbik sistemin bir parçasıdır.
-Anatomik Yapı
Amigdala, cinsiyetler arasındaki farklılıkların belirgin olduğu beyin bölgelerinden biridir. Erkek çocuklarının amigdala hacimleri kız çocuklarının amigdala hacimlerinden büyüktür. Beynin sağ lobundaki amigdala bellekten, hafıza kaynaklı işlerden ve algılamadan sorumludur.
Bir çalışmada sağ amigdalanın elektriksel uyarıları olumsuz duygulara, özellikle korku ve üzüntüye neden olduğu görülmüştür. Aksine sol amigdalanın uyarılmasının, hoş(mutluluk) veya nahoş(korku, endişe, üzüntü) duyguları tetiklediği tesbit edilmiştir.
Amigdalanın ağrı hissiyatının oluşumundan sorumlu olduğu ve ağrı hissiyatının kontrolünü düzenlediği deneylerce kanıtlanmıştır.
-Duygusal Öğrenme
Amigdala, duygusal olaylarla ilgili hafızanın oluşumunda ve depolanmasında önemli rol oynar. Ayrıca korku hafızasının oluşmasında da rol oynar. Korku filmleri izleyen bireylerde amigdala aktivasyonu gözlemlenmektedir. Korkma davranışı olunca donakalma, çarpıntı, hızlı solunum ve stres hormonu salınımı ortaya çıkar.
Cinsel tepki sırasında amigdalanın aktif olduğu görülmektedir.
-Hafızanın Düzenlenmesi
Amigdala, hafıza birikiminin düzenlenmesinde de rol alır. Herhangi bir öğrenme olayında uzun süreli bir hafıza hemen oluşmaz. Bu olayla ilgili bilgiler zaman içinde tekrarlanmayla birlikte yavaş yavaş uzun süreli bir depoya gönderilir. Buna pekiştirme denir.
- Nörofizyoloji
Primatlarda yapılan çalışmalar, amigdala hasarlarında hayvanlarda belirgin sosyal ve duygusal bozukluklar oluştuğunu göstermiştir. Ön lobu tutan büyük lezyonlarda, korkusuzluk, duygu azalması, cinsellikte artış ve her şeyi ağza götürme gibi değişmeler olmuştur. Anne maymunlarda yavrularını reddetme ve onlara kötü davranma görülmüştür. Amigdalalarında lezyon bulunan maymunların sağlıklı beyinlere sahip maymunlara kıyasla tehlike unsurlarına tepkisiz kaldıkları görülmüştür.
İnsanlarda da amigdalanın pek çok ruhsal bozuklukla ilişkisi saptanmıştır. Sağ amigdala bozukluklarının sosyal faaliyet yeteneklerini etkilediği düşünülmektedir.
Sosyal fobisi(Toplum içinde olma korkusu) olan hastalarda sağ amigdalanın sola göre daha büyük olduğu saptanmıştır. Riskli şans oyunu girişimlerinde amigdalanın aktive olduğu gözlenmiştir. Amigdala hacminin insanların kişilik özelliklerinden agresiflikle bağıntılı olduğu düşünülmektedir.
Yapılan deneylerde Amigdalanın bazı bölümlerinde yapılan değişikliklerle;
bazı hayvanların saldırganlaştığı, bazılarının sosyal davranışlarının değiştiği, bazılarının cinsel fonksiyonlarını etkilediği, bazılarında ise duygu yoksunluğu oluştuğu ve savunmasız hedeflere saldırmak gibi anormal durumların oluştuğu düşünülmektedir. (1)
*
İnsanı insan yapan özellikler olan düşünme, mantık yürütme, problem çözme, dikkat, kişilik, duygusal durum gibi fonksiyonlar;
Frontal lobun(ön beyin) görevidir.
Okumayan, düşünmeyen, olaylar karşısında ani tepkiler veren, kendisi gibi düşünmeyenlere ağzına geleni söyleyen, kin ve nefret kusan, hatta başkasına şiddet uygulayan insanların amigdalası aktif durumdadır.
Amigdalayı etkisiz hale getirmek, kendisine yapılmasını istemediği davranışları başkasına yapmamak, öfkesini kontrol etmek, kendisini eğitmek, geliştirmek, erdemli ve ahlâklı bir insan olmak; beynin ön kısmını(Frontal lob) geliştirmekle, yani eğitim ve kültürle olur.
Cehaletin hakim olduğu toplumların bireylerinde beyinler gelişmemiştir ve amigdalaları aktiftir. Böyle toplumlarda ise şiddet ve suç oranı yüksektir.
Savunmasız olan kadınlar, çocuklar ve hayvanlara yönelik şiddet olayları, cinsel saldırılar yaşanır.
Yürekleri yakan, vicdanları yaralayan cinayetlerin durması; kadınların, hayvanların ve Narin çocukların özgür ve mutlu yaşaması dileğiyle.
Kaynak:
(1) -wikipedia. org
