A- GİRİŞ
Bodrum geçişli ve Güllük Limanı bağlantılı Milas, yoğun araç trafiğinin yarattığı risklerle karşı karşıya bulunmaktadır. Bu risklerin en yoğun yaşandığı yer ise mevcut çevreyoludur.
Kesin tarihini tam olarak hatırlayamamakla birlikte, 1980’li yıllarda yapıldığını tahmin ettiğim bu yol, daha önce küçük ve sakin bir şehir olan Milas’ın çevresindeyken, bugün şehrin içinde kalmıştır…
Nüfusunun ve yapılaşmanın az olduğu dönemde, çevreyolu gerdanlık gibi Milas’ın boynunda bir aksesuar iken bugün için kentte yaşayanların sağlığını tehdit eder bir konuma gelmiştir…
B-MEVCUT DURUM
Milas çevre yolu, bugün için, ova bağlantılı olan Milas’ın içinde kalan bir yoldur. Üzerinde, Kırcağız-Balçık-Menteş ve Sanayi olmak üzere dört kavşak bulunmaktadır. Kavşaklar bu yoldan geçen yoğun araç trafiğini kaldıracak düzenekte değildir. Bu kavşaklarda zaman zaman trafik kazaları yaşanmaktadır.
Milas çevreyolu, Güllük limanına maden taşıyan kamyonların gidiş-geliş yolu olup, ayrıca Bodrum’a yük taşıyan kamyon ve tırların da güzergâhıdır.
Bu yol, İzmir ve İstanbul’dan Bodrum’a gelen turistlerin transit geçiş yolu konumundadır.
İzmir-Bodrum yolu üzerinden gelenler, Sarıçay köprüsünden Milas yerleşim alanına girdikten sonra, bu yol üzerinden, 19 Mayıs-23 Nisan ve Halilbey Bulvarları üzerinden hiç durmadan geçerek, Beçin dönel kavşağından Bodrum istikametine doğru yönelmektedirler.
Karayolları verilerine göre bu yoldan günden 13.000 araç geçmektedir.
C-KAMYON TRAFİĞİ
Maden Mühendisi Coşkun Yünkül, bu çevreyolunu kullanan maden kamyonları için şu istatistiği yapmış:
4.000.000 ton maden / 25 ton =160.000 sefer / 365 gün = 430 sefer / gün / 24 saat = 18 sefer / saat / 60=3dk / sefer.
Yılda: 160 Bin sefer
Günde:430 sefer
Saatte: 18 sefer
3 Dakikada 1 sefer (Bunlar sadece dolu gidişler için. Bir de tekrar yük almak için boş dönüşler/seferler var.)
D-MEVCUT DURUMUN ANALİZİ
Mevcut durumda Milas çevreyolunun riskleri nedir, bu yolun Milas’a bir faydası var mı yok mu, ona bir bakalım. Fayda-Zarar karşılaştırması / analizi yapalım:
Önce zararları:
-Yoğun trafik, kavşaklarda ve Halilbey Bulvarı üzerinde kaza riskleri yaratmaktadır. Araç çarpışmaları sonucu ölümlü kazalar oldu.
-Yoldan karşıdan karşıya geçişlerde kazalar yaşanmaktadır.
-Bu yoldan geçen her araç egzoz gazlarını geride bırakarak Milas’ın havasını zehirlemektedir.
-Zehirli gazlardan insanlar kadar tarımsal ürünler de etkilenmektedir.
-Araçlar,gürültü kirliliği yaratmaktadır.
-Durak önlerine park eden kamyonlar, dolmuş bekleyen yolcu güvenliğini tehdit etmektedir.
-Halilbey Bulvarına bağlı tali yollardan, bulvara araç çıkışları, her zaman kaza riski taşımaktadır.
-Halilbey Bulvarı üzerinde park eden araçlar, özellikle kamyonlar, iki şeritli yolu bir şeride düşürmekte ve arkadan kamyonlara çarpma durumu olmaktadır.
Yararları:
-Çevreyolu üzerinde araç sahiplerinin durup da mola vereceği, alışveriş yapacağı hiçbir nokta bulunmamaktadır. Bu nedenle bu yolun ekonomik anlamda Milas’a bir katkısı bulunmamaktadır.
E-EGZOZ GAZLARININ ZARARLARI
Zararlı egzoz gazlarını teneffüs etmek, zehirlenmelere neden olmaktadır. Bu gazlar, insan sağlığının yanı sıra hayvanlar ve doğa açısından da tehlike oluşturmaktadır.
Otomobillerde çevre kirliliğine neden olan (Benzin ve Dizel) yakıtların silindirler içerinde yanması veya buharlaşması sonucunda; (CO) karbon monoksit gazı, (HC) hidrokarbon gazı, (NOx) nitrojen oksitler ve (SO) kükürt dioksit gazı (dizel) oluşmaktadır.
CO (Karbon monoksit):
Başlıca zararlı etkileri: Kandaki oksijenin yenilenmesine engel olur. Karbon monoksit zehirlenmelerine neden olur. Atmosferdeki bir milyonda(PPM) 30-40 birim CO sinir sisteminin uyuşmasına veya felce neden olur; 500 birim veya daha fazla CO konsantrasyonu nefes darlığına ve baş ağrılarına neden olur. Çok yüksek konsantrasyonlarda ise ölüme neden olur.
HC (Hidro karbon):
Başlıca zararlı etkileri: Solunum yollarını tahriş eder.
NOX(Nitrojen oksitler):
Başlıca zararlı etkileri: Gözleri, burun ve gırtlak bölgelerini tahriş eder. Eğer bu tahriş şiddetli ise öksürme, baş ağrıları ve akciğerlerde problemler ortaya çıkar.
3-5 PPM sinir bozucu bir koku oluşur.
10 – 30 PPM Gözleri ve burnu tahriş eder.
30 – 40 PPM Öksürme, baş ağrıları ve baş dönmelerine neden olur.
Foto kimyasal dumanlı sisin etkileri gözlenir.
SO2(Kükürt di Oksit):
Başlıca zararlı etkileri: Solunum yollarını tahriş eder, nefes borusunda iltihaplanmaya neden olur, akciğer rahatsızlıkları meydana getirir.
Pb(Kurşun): Fren balatalarından çıkmaktadır.
*Foto kimyasal dumanlı sis: (Işığın kimyasal etkisi atmosfer üzerinde HC ve NOx birikimi olduğu ve bu gazlar güneş ışınları tarafından süzüldüğü zaman çeşitli tipte kimyasal bileşimlerin ve oksitlerin meydana geldiği fotokimyasal (Işık + kimyasal) bir reaksiyon oluşur. Bu olaya duman sisi adı verilir.(Ozon tabakası)
Kaynak: EGZOZ EMİSYON SİSTEMLERİNİN NEDEN OLDUĞU
ÇEVRE KİRLİLİĞİ: Ahmet ÖZEN - A. Şükrü ONURAL, Akdeniz Üniversitesi Teknik Bilimler M.Y.O. ANTALYA
F-ÇEVREYOLUNUN RİSK ANALİZİ
Bir İş Güvenliği Uzmanı olarak, bizim çevre yolunu işyerine benzetsem, bu yol(işyeri) sahip olduğu riskler bakımından, çok tehlikeli sınıfta yer alır ve işveren tarafından gerekli iş sağlığı ve güvenliği önlemleri alınmazsa; iş güvenliği uzmanının çalışma il müdürlüğüne bildirmesi durumunda, o işyeri kapatılır.
Mevcut çevre yolumuz da riskleri büyük olan bir yoldur. Bu yolun risklerinin ortadan kaldırılması, halk sağlığı ve kazaların önlenilmesi açısından yükünün hafifletilmesi gerekmektedir.
Maden kamyonları, tırlar ve Bodrum’a transit geçişler için mutlaka alternatif bir çevre yolu gerekli ve zorunludur.
G- NE YAPILMALI?
Sodra’nın arkasından geçmesi planlanan ve ihale edilen Yeni Çevreyolu Projesi doğru bir tercih ve desteklenilmelidir.
Yeni çevre yolunun, Sodra’nın önündeki düzlükten geçirilmesi düşünceleri de mantıklı bir yaklaşım değildir.
Çevreyolu taşınırsa, Milas; Ortaklar olur diyenlere de katılmıyorum. Bu gerçekçi bir yaklaşım değil.
Eski Bodrum yolunun geçtiği Mumcular, şimdi tercih edilen bir yer oldu. Araç yoğunluğunun olmadığı yerlerde, yaşam kalitesi artıyor. Gürültü yok, egzoz gazı yok, park sorunu yok vb.
Kentlerimiz araç yoğunluğundan ne kadar arındırılırsa, o kadar rahatlar ve sakin şehirler olur. Milas’ın, sakin şehir olmaya ihtiyacı var…
H- YENİ ÇEVREYOLU İÇİN ÖNERİLER
Proje ihalesi yapılan yeni çevreyolunun projesi hazırlanırken şu noktalara dikkat edilmelidir;
- Proje, Sodra’nın arka eteği(Havalimanına bakan yüzü) üzerinde bulunan Savran ve İçme(Sepetçi) köy sakinlerinin ovaya gidiş gelişlerini engellemeyecek şekilde yapılmalı,
-Köylerin arkasından dağ eteğinden güzergâh belirlenilmelidir.
-Güzergâh üzerindeki zeytinlere en az zararı verecek şekilde geçişler sağlanılmalı.
-Yeni çevre yolu, ileride orada yaşayanlar için, tarlaya gidiş-gelişleri, Milas’a ulaşımı uzatan/zorlaştıran bir durumda olmamalıdır.
xxx
YENİ DÖNEMİN BELEDİYE BAŞKANINA ÇEVREYOLU HAKKINDA ÖNERİLER:
-Mevcut çevreyolu üzerinde Milas’ı tanıtan tabela ve figürler olmalıdır.
-Milas’ın giriş ve çıkışlarına asırlık zeytin ağaçlarından dikilmeli; kente girenler, zeytin diyarı bir ilçeye geldiğini anlamalıdırlar.
-Çevreyolundan geçen bir araç, Milas’ın içine sapma ihtiyacı duymalıdır.
-Gidiş ve geliş yönlerinde zeytin-zeytinyağı-bal ve yöresel ürünlerin satıldığı, yenildiği, alışveriş noktaları olmalı. Şirince bir model örnektir.
-Bir kamyon garajı yapılmalı; kamyonların şehir içinde-durak önlerinde değil, güvenli kamyon garajına park etmeleri sağlanılmalıdır.
-Çevreyolu üzerindeki tuğla bayileri şehir dışına çıkarılmalı, bunlar görüntü kirliği yaratıyor ve kaldırımları işgal ediyorlar.
-Çevreyolu bir kentin aynasıdır; oradan geçenler, oradaki düzene göre kafasında kenti canlandırır ve hayal ederler. Çevreyolu kent estetiğine ve kimliğine uygun olarak düzenlenilmelidir.
