Bu hafta, özel ilgi alanım olan ve üzerinde bilimsel çalışmalar yaptığım “fonksiyonel beyin yanallıkları” konusunu siz sevgili okurlarımız ile paylaşmak istiyorum. 

 

İnsan popülasyonunun yaklaşık %90’ında sağ el kullanımı daha baskındır. Bunun altında yatan sebep bilim insanları tarafından yıllarca araştırılarak birçok teori ileri sürülmüş ve hala daha tartışılmaktadır

 

İnsanlarda sol hemisfer(beyin yarımküresi) konuşma, edebiyat, hitabet gibi yetenekler; sağ hemisfer ise resim, mimari, geometri gibi görsel yetenekler için özelleşmiştir. Vücudun sağ bölümünü sol beyin yarımküresi, sol bölümünü ise sağ beyin yarımküresi kontrol eder. 

 

İnsan olmayan diğer türlerde de baskın sağ el/pati kullanımı, baskın sol el/pati kullanımı ve eşit oranda her iki el/pati kullanımı vardır.

 

Köpekler üzerinde yürütülen araştırmalar, köpeklerin insanlara benzer asimetrik özelliklere sahip olduğunu ve sağ ya da sol pati olmaları için eşit olasılık olduğunu ortaya koymaktadır. Dahası, sadece köpeklerde değil maymunlar, kuşlar, kediler ve balıklar gibi insan olmayan türlerde de benzer asimetrilerin olduğu görülmüştür. 

 

İnsanlarda olduğu gibi diğer birçok türde erkek bireylerde sol el/pati kullanım oranı dişi bireylerden daha fazladır. Dahası, insanlarda solaklarda şiddet eğilimi ve suç işleme oranının daha yüksek olduğu görülmüştür. 

 

Primatlar ile yapılan çalışmalarda, sağlak bireylerin türdeşleriyle daha sosyal uyumlu olduğu ve ayrıca yeni nesnelere yaklaşıp dokunma konusunda daha cesaretli oldukları görülmüştür. Köpeklerde yapılan bir başka çalışmada ise ambilateral (iki pati kullanımı olan) köpeklerin, sağlak veya solak olanlara göre gök gürültüsüne ve havai fişeklere daha çok tepki verdikleri ortaya çıkmıştır. Köpekler, farklı türdeki uyaranlara karşı bile farklı yönlerde kuyruk sallama tepkisi gösterirler. 

 

PEKİ KÖPEK VE KEDİLERDE PATİ TERCİHİ NASIL BELİRLENİR?

 

Köpek ve kedilerde pati tercihini belirlemek üzere birkaç yöntem vardır ama en yaygın olanı,içinde mama bulunan “kong” isimli oyuncağın kullanılmasıdır.

  Kedi ve köpeklerin kong oyuncağının içindeki mamaya erişmek için kullandıkları pati tercihi oyun esnasında birçok defa tekrarlanarak, sıralı gözlemler ile bir uzman tarafından belirlenir.