DEPREM, ÇÖKEN KURUMLAR VE ALTILI MASA

Prof. Dr. Kemal Kocabaş 03/03/2023 - 08:10:19

Yunanistan’da yaşanan tren kazasında 50 kişi hayatını kaybetti, üç günlük ulusal  yas ilan edildi ve Yunan  ulaştırma bakanı haksız yere insanların ölümü nedeniyle duyduğu sorumluluk nedeniyle  istifa haberi  karşımıza çıkmıştı. Bu yazıyı yazarken binlerce  insanımızı kaybettiğimiz büyük depremi ve ülkemizi yönetenleri  düşündüm… Ülkemizde  böyle bir istifa etme erdemini gösteren yetkili yoktu. Resmi    açıklamalara göre 45 bini aşkın yurttaşımızı kaybettiğimiz  depremin  bugün 24. günü… Toplum, büyük bir travma yaşıyor ve  haklı olarak deprem sürecini sorguluyor. Siyasi iktidarın yalanlamalarına rağmen televizyonlarda depremzedelerin  açıklamaları ve görüntüler  Türk Silahlı Kuvvetlerinin, diğer tüm kurtarma ekiplerinin  ilk iki gün deprem sonrası kurtarma çalışmalarına katılmadıkları çok açık… Bunun nedenleri önümüzdeki dönemlerde belgelerle, görüntülerle, meclis araştırmalarında ortaya mutlaka  çıkarılacaktır. Bu süreçte,  iktidarın Kızılay, AFAD ve kamu yönetimlerinde liyakatsız ilahiyatçı-imam hatipli kadrolarının beceriksizliği, öngörüsüzlüğü  net bir şekilde ortaya çıktı. 
 
SİYASAL İKTİDAR; YEREL YÖNETİMLER VE SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİ
 
Deprem sürecinde yerel yönetimler ve sivil toplum örgütleri siyasal iktidarın onların çalışmasını engellemeye, gölgelemeye çalışmasına rağmen çok önemli çalışmalara imza attılar. İzmir ve İstanbul Büyükşehir Belediyelerinin olası bir depreme karşın sivil toplum örgütleriyle konuşarak ortak akılla depreme dirençli kentler oluşturmaya yönelik çabaları yoğunlaştı. Bu çalışmaların yurttaşlarımızda önemli bir deprem farkındalığı yaratacağı çok açıktır.  Deprem süreçlerinde  siyasal parti  farkı gözetmeksizin ortaya çıkan  “dayanışma” duygusu olağanüstü bir zenginlikti. İktidarın ilk günlerde “kader  planı “ifadeleriyle depremi yorumlarken daha sonraki günlerde depremin ilk günlerinde bazı eksikliklerin olduğunu kabul etmesi  ve bu nedenle helallik istemesi şaşırtıcıydı. 45 bin insanımızın kaybı bu ifadelerle geçiştirilebilir mi? Siyasi sorumluluk yok mu?  Toplum bunları sorguluyor. İktidarın ve küçük ortağının  konuşma dilindeki ağır sözler, küfürlere varan ifadeleri anlaşılabilir değildir. Stadyumlardaki halkın “hükümet istifa”  sloganları karşısında  futbol maçlarını seyircisiz yapma kararı iktidarın empati yapamadığını  göstermektedir. Halkın acısını anlamakta zorluk çekiyorlar. Uyguladıkları “imar affı” politikalarına, deprem karşısındaki AFAD ve Kızılay’ın beceriksizliğine, organizasyonsuzluğuna  yönelik bir özeleştiri yapamıyorlar. Nobran davranışlarla tepkileri susturmaya çalışıyorlar.
 
ÇÖKERTİLEN CUMHURİYET KURUMU  KIZILAY
 
Son yirmi yılda özelleştirme politikalarıyla “Seka, Türk Telekom, Tekel, Türkiye Elektrik Dağıtımı, Petkim, Ereğli Demir Çelik, şeker fabrikaları, santrallar”  gibi pek çok Cumhuriyet kurumunun  içi boşaltılmış ve işlevsiz hale getirilmiştir.   Bunlardan birisi de Kızılay’dır. 1868 yılında  "Osmanlı Yaralı ve Hasta Askerlere Yardım Cemiyeti" adıyla kurulan Kızılay, 1877'de "Osmanlı Hilali Ahmer Cemiyeti", 1923'de "Türkiye Hilaliahmer Cemiyeti", 1935'te "Türkiye Kızılay Cemiyeti" ve 1947'de "Türkiye Kızılay Derneği" adını almıştır. Kuruluşa "KIZILAY" adını Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk vermiştir. Çocukluğumuzun  ilkokul yıllarında kollarımıza taktığımız “Kızılay Kolu Başkanı” bantlarıyla hep onur duyardık. Sarı Kızılay zarflarının içine harçlıklarımızı koyduğumuz o güzel günleri düşündüm. Kızılay onurlu  bir yardım kurumu olarak hep yüreğimizde yaşardı. Resim derslerinde Kızılay ile ilgili  resimler yapardık. Ama deprem sürecinde bambaşka bir Kızılay karşımıza çıktı. Yardım kurumu işlevini kaybetmiş, özelleştirilmiş, holdinge dönüştürülmüş, çadır, kan, konserve,  bağışlanan kullanılmış giysileri satan, iktidarın arka bahçesine, arpalığına  döndürülmüş bir Kızılay.  Kamusal duyarlılığını kaybeden Kızılay görüntüleri ortaya çıkınca ülkenin vicdanı bir kez daha kanadı. Zaman zaman Cumhuriyet, Mustafa Kemal övgüsü yapan iktidarın küçük ortağının başkanı bu yapılardaki dinci örgütlenmeyi, liyakatsızlığı, kurumun işlevinin yitirilmesine yönelik tek bir laf etmemesi  de bir not olarak karşımızda duruyor.  Tüm bu süreçler din soslu neo liberal politikalarla ülkenin hiçbir sorunun çözülemeyeceğini ortaya çıkarmıştır. Neo liberal politikalarda “insan yoktur”, para ve kar anlayışı egemendir. O nedenle sağlık hakkının, eğitim hakkının özelleştirilmesine yıllarca hep karşı çıktık. 
 
ALTILI MASA VE TOPLUMUN UMUDU
 
Ülkeyi yirmi yıldır yöneten siyasal iktidarın yarattığı tahribatı önlemek, parlamenter sisteme  geçmek, demokratik hukuk devletini yeniden yaratmak adına yan yana gelen altı siyasal parti aday belirlemek için bugün  toplanıyor. Ülkenin ve halkın tek umudu bu beraberliktedir.  Ülkenin içindeki çok ağır koşullar yaşanırken bu süreçteki tartışmaları aşarak bir an önce aday belirlenmelidir. Devleti iyi tanıyan, bu ucube sistemden parlamenter sisteme  geçişi sağlayabilecek, ülkenin tüm kesimlerinden oy alabilecek, altılı masanın hazırladığı  yol haritasını uygulayabilecek demokrat bir isim ortaya çıkarılmalıdır. Sayın Mansur Yavaş, başarılı, dürüst  bir belediye başkanıdır. Ama ülkedeki yönetim değişimi sağlayacak bir vizyon ve ülkenin tüm kesimlerinden oy alabilecek   potansiyeli anlamında soru işaretleri vardır.  O nedenle kişisel olarak adayın altılı masadan çıkmasının ve bu adayın da Kılıçdaroğlu’nun  olması  en doğru seçim olacağı görüşündeyim. Kılıçdaroğlu, eleştirdiğimiz bazı politik hatalarına rağmen, kendi duyarlılığıyla, toplumun duyarlılığı ve beklentilerini sentezleyerek   sürecin  aşılmasında, halkın sesi olma anlamında toplumdan gerekli desteği alacağına inanıyorum. Kılıçdaroğlu’nun aday gösterilmemesi durumunda CHP’de ciddi kırılmalar olacağını, motivasyonunu kaybedeceğini düşünüyorum. Dilerim ki Altılı Masa beraberliğini koruyarak, toplum dinamiklerini dikkate alarak  tarihsel işlevini  yerine getirmelidir. 
 
Tüm bu acıları dayanışarak, empati yaparak, acıları paylaşarak, akıl ve bilimle, ortak akılla, demokratik-hukuk devletinin ilkeleriyle aşacağız. Ülkemizde eğitim, sağlık, barınma, çevre, yaşam hakkını öne çıkaran insan merkezli politikalarla, depremlere karşı “depreme dirençli kentler” oluşturarak, doğa ve çevre duyarlılıklarımızı öne çıkararak  aşacağız.  Yazıyı Hasan Hüseyin’in dizeleriyle sonlandıralım “Dostum, dostum, güzel dostum!/Bu ne beter çizgidir bu!/ Bu ne çıldırtan denge! /Yaprak döker bir yanımız /Bir yanımız bahar bahçe”