“Joker”

Erdil Ünsal 31/10/2020 - 08:36:38

Bir iskambil destesinde, 4 farklı grup olması 4 mevsimi, 52 kart olması yılın haftalarını ve her grubun 13 karttan oluşması ayın döngüsünü sembolize ettiği iddia edilir. İskambil kâğıdı ya da sadece iskambil, 52 kartlık bir desteden oluşur. Ama 2 adet Joker bu sayıya dahil edilmemiştir. Bu elli iki kâğıtta 4 tane temel simge vardır. Bu simgeler kupa, maça, karo ve sinektir. O tarihlerde, Fransa'da dört sınıf vardı ve iskambil kağıtlarındaki kupa, maça, karo ve sinek bu dört sınıfı temsil ediyordu. Kupa bir kalkanı andıran şekli ile asil sınıfı ve kiliseyi, maça bir mızrağın ucunu çağrıştıran şekli ile orduyu, karo ticari deniz işletmelerinin eşkenar dörtken kiremitlerinden esinlenerek orta sınıfı, sinek ise yonca yaprağına benzeyen şekli ile işçi sınıfını temsil ediyordu. Bugün briç, poker veya benzeri oyunlarda, kupanın en değerli, sineğin ise en değersiz kart olmasının nedeni işte bu sınıflamadır.  İskambil  oyununda  4 simgeden her bir simgeye ait (kupa,karo, maça ve sinek) 13 kart bulunur. Bunlar 1'den 10'a kadar sayılar (halk) ı. Bacak (vale), kız (dam) ve papaz (rua) olarak asiller renkli kast sistemi gurubunu temsil eder. Bugünkü şekilleriyle kullanılmalarının 14. yüzyıl Fransa'sına dayandığı ileri sürülür. Bu diziliş ile dünyanın doğal düzeni ile ilişkilendirme yapılmıştır. Asiller ve işçi kesim. Hala ülkelerin içinde bulunduğu ayrımcılık ve savaş düzeni iskambil oyununda olduğu gibi bir kazananın ve bir kaybeden olması üzerinedir. Bu kazanan ve kaybeden olma arzusu sizi eğlendirecek iskambil oyununa kadar işlemiştir. Halk ve asiller ayrımında jokerin doğrudan 52 lik destede yer almamasının sırrı çözülememiştir. Yardımcı bir kart olduğu açık ta hayatımızın her anını simgeleyen iskambil oyunu hilesi, sınıf ayırımı, sahnede her rolü oynayabilen bir soytarının (joker) perde arkasında tutulması zamanımızın politik  oyunlarını bir figürü olduğu kesin. Joker her kapıyı açan bir kral soytarısı aslında. Ülkelerin kart üzerindeki Joker resmi; bazısında şövalye ,komedyen, palyaço yani tam bir köylü kurnazı.

İskambil oyununu, İspanya kraliçesinin sağladığı gemiyle uzun bir yolculuğa çıkan Kristof  Kolomb’un tayfalarının denizde vakit geçirmesi için akıl ettiği, tayfalarının motivasyonunu yüksek tutmak için gözcülere” bul karayı al parayı” şeklinde karayı ilk görene yüklü para ödülü sözü verdiği rivayet olunur. Fırsatı kaçırmak istemeyen en uyanık gözcü çarkçıbaşı batıdan Hindistan'a varana kadar sabretmek yerine Amerika sahillerini “Ahaa..kara göründü karayı gördüm” diyerek ödülü kazanmıştır. Şaşkın kaptan Kolomb iskambil oyunundan başını kaldıramadığından vardığı yerin başka bir kıta olduğunu çok sonra öğrenmiştir. “Bul karayı al parayı” deyimi tahtakalede üç kağıtçılara “bul karoyu al parayı şeklinde bir kazanç yolu açmıştır. 52 kart yerine 3 kart işlerini görmeye yeter ve artar olmuştur. Üç kağıtçı, başına toplanmış halkın göreceği şekilde bir portakal sandığı üzerinde üç kağıdı bir birinin üzerinden birkaç kez geçirir ve  arkadaşlarından birine “ bul karoyu al parayı “ der. Arkadaşı da “karo” yu bulur ve işlemi seyreden halk karoyu bulmanın kolay olacağını görür ve parayı bastırır. Üç kağıtçı parayı kazanmak için K.Kolomb’un çarkçısı gibi size Hindistan yerine Amerika kıtasını kara diye o an yutturur. Artık sizi daha büyük para basıp karo kızını üç kağıt arasında bulmanın kolay olduğuna sinandırmıştır. Üçkağıtçı,

”Kağıtlardan birini karo kızı koyar gibi yapıp avucunun içindeki karo kağıdından farklı renkli kağıdı üç kağıttan biri yapar. “Bul karo kızını (karıyı) al parayı” sloganı atarak el çabukluğu ile kağıtları çapraz dolaştırır ve senin bulmanı ister. Karo olan kağıt, her zaman oyunu oynatan adam tarafından el çabukluğu ile cebe atılır. Esasında 3 kağıtta da karo yoktur.Birini çekip boş olduğunu gördüğünde diğer kartara bakmaya gerek kalmaz.

Temmuz 2015 yılında tombalacılar, kumar oynamak için 3 parti ve 1 eğlence sendikası kurdular. Adana’da kumar oynamak için 3 siyasi parti ve 1 de eğlence sendikası kuran tombalacılar, yine suçüstü yakalandı. Tombalacılar, önce Güven Parti’nin, ardından da Milliyetçi İrade Yükseliş Partisi’nin il başkanlığını açtı. Polisin sürekli baskınları üzerine parti il başkanlıklarını kapatıp bu kez Çukurova Eğlence Kalkınma İş Sendikası’nı (Çek-İş) kurdular. 61 kez baskına uğrayan tombalacılar, son olarak açtıkları Geleceğin Türkiye Partisi’nin il başkanlığında da baskına uğradı. Suçüstü yakalanınca partili olduklarını söyleyen tombalacılar, “Erken seçim çalışması yapıyorduk” diyerek polisleri şaşırttı. Kyn: neşet karadağ / habertürk gazete.(google)

 

Joker de aristokrat zümreyi eğlendirirken, bir yandan da yaşamın ağır yükü altında ezilen çoğunluğun sorunlarını kıvrak zekasıyla oyunlarının içinde dile getirebilen biri. Halkın sorunlarını dile getirebilecek kadar zeki, yaratıcı ve sıra dışı özelliklere sahip olduğu kesin ki, mevcut kağıtlar dururken araya bir Joker konmasını, bir K. Derviş’e  bir Ekmellettin’e gereksinim duyan partiler şeklinde okumanız yeterlidir. Kumar oynamak/oynatmak için 3 parti ve 1 eğlence sendikası ismi tabelası kullanmalarında herhalde bir bildikleri var ki buna şaşmayınız. Bugüne kadar hayatımızla sorgusuz sualsiz kumar oynayan işlevsiz ve içeriksiz parti isimlerinin polis tarafından aranacak denetlenecek olmamalarını düşündüklerinden  mi bu isimlere yönelmişler? Artık içini siz doldurunuz.

İnanıyorum ki sizler de bundan sonra elinize geçen, medyada adını işittiğiniz her jokere farklı bakacaksınız. Çizmesinden şapkasına, elindeki asasından ceketine kadar fark edeceğiniz her ayrıntı belki de sizi Orta Çağ’a taşıyacak. Ya da Amerikan kuklası olarak sizi birkaç cephede kâğıt oynamaya devam ettirecek.