Kısa kısa Balkan’lar

Erdil Ünsal 12/11/2018 - 08:00:24

Makedonya’nın 100 bin nüfuslu Manastır şehrinde Kültür Müzesi görevini gören yapı, 1848 yılında Osmanlı'daki üç askeri liseden birisi olarak faaliyete başlamış ve 1900-1909 yıllarında Harp Okulu olarak da hizmet vermiş. Atatürk 1896 yılında geldiği okuldan 1898 yılında mezun olmuş. Okulun diğer popüler mezunları arasında Fethi Okyar, Salih Bozok, Nuri Conker ve Hüsrev Gerede sayılabilir. 
 
-Arnavut’luğun nüfusu 3 milyon ,7 milyon taşıt var. Juventus’lu futbolcu C.Ronaldo’nun çalınan lüks arabası Tiran’da bulunmuş. Çalıntı arabaların motor nolarını değiştirerek ihracat geliri elde ediliyormuş.1950-80 arası Enver Hoca’nın Ateist yaptığı tek ülke Arnavut’luk. Balkan savaşından kalan 1500 siper kalıntısından bir kaçı Tiran’a gelirken görülüyor.Tiran merkezde TİKA Sultan Ahmet Camisini aynısını yapıyor.
 
-Dünya’da 5 Aya Sofia kilisesinden  biri Ohrid’de diğerleri Istanbul, Selanik ,Sofya,Trabzon’da, Ohrid’de yılın her günü için bir kilise yapılmış, 60 bin nüfuslu küçücük şehirde 365 kilise var.Her güne bir kilise gerekmiş de, ülkemizde de Bitlis’ten Edirne’ye 9 adet Aya Sofia Kilisesi yapılmış.
 
-Niyazi Bey, 1873 yılında Makedonya’nın Resne kasabasında doğmuş. Resne'de Garnizon Komutanı olarak görev yaptığı dönemde saltanata karşı ayaklanmış ve silah arkadaşlarıyla dağa çıkmış. 2. Meşrutiyetin ilanı ile sonuçlanan 31 Mart Ayaklanmasında İstanbul'a gelen Hareket Ordusunun en önemli komutanlarından birisiymiş. İşte bu Niyazi Bey'in Resne'de bir konağı var. Paris'e görevli gönderilen arkadaşının kendisine yolladığı kartpostaldaki konağın aynısını kendi evinin karşısına yaptırmış. 20. Yüzyılın başlarında tamamlanan konak bugün için hem mimari açıdan hem de Makedon ressam Keratsa Visulceva'nın bir başarısı.
 
-Bu arada yeri gelmişken Resne'li Niyazi Bey'le ilgili iki enteresan hususa da değinmek lazım. Ayaklanma sırasında dağa çıkan Niyazi Bey'in yanına yavru bir geyik yanaşmış. Niyazi Bey geyiği çok sevmiş ve zaman geçtikçe bağlanmış. Nereye gitse onu da yanında götürmüş. Hatta geyik İstanbul'da bile yanındaymış. Gazeteler günlerce bundan bahsetmiş. Geyiğin Niyazi Bey'e yol gösterdiği efsaneleri bile kaleme alınmış. Herkes geyiği konuşmuş. Öyle ki "geyik muhabbeti" lafının buradan çıktığı rivayet edilir.
 
Diğer hikâye ise biraz daha hazin. Niyazi Bey Arnavutluk'un Avlonya limanında sivil kıyafet içindeyken suikasta kurban gider. Kimisi koruması, kimisi teröristler derken neden ve kimin öldürdüğü bir türlü ortaya çıkmaz. "Ne şehittir ne gazi pisipisine gitti Niyazi" lafının da buradan çıktığı söylenir.
 
-Üsküp yolu üzerinde Tetova(Kalkandelen) Alaca cami Zamanında, çoğu cami sultanlar, beyler ya da paşalar tarafından yaptırılırdı ancak Alaca Camii Kalkandelenli iki kız kardeş Hurşide ve Mensure nin çeyiz paraları 30 bin yumurta akı ve ağaç kabukları ile yapılmış. Abdurrahman Paşa hiç evlenmemiş 2 kızı için muhteşem bir Cami yaptırır ve içinin dekarasyonunu 7 ressam 7 senede bitirir. Görülmeye değer.resim-1
 
-Ortadokslarda vefat olduğunda kiliseden “sela“verilmiyor. Vefat eden kişinin resmi giriş kapısındaki panoya asılıyor resim-2
 
-Karadağ-Montenegrolular çok tembellermiş yataklarının kenarında bir sandelye bulunur uyandıktan sonra dinlenmek için bir de bu sandalyeye otururlarmış. Budva ve Kotor Avrupa şehri. Makadenya ve Arnuvutluk gibi değil. Kotor da kedi cenneti kurulmuş şehri veba mikrobu yayan farelerden kurtardığı için meydanda kediler 10 lu 5 li dolaşıyorlar halk mama getirerek bunlara bakıyor. Tepedeki kaleye çıkmak için 1600 merdiven çıkmak gerekiyor. Merdivenin ortasına bir kilise yapılmış burada soluklanıp duanızı yapın ve geri 800  basamağı tırmanmaya başlayın.
 
-Bosna Hersek’te TİKA nın katkısıyla yeniden onarılan Mostar Köprüsü ve Sokkullu Mehmet Paşanın yaptırdığı 17 gözlü 7 m genişlikte ve 285 m uzunluğunda Drina Köprüsü bulunmakta. Mecliste Hiristiyanlar Mostar’ın arkasında bulunan dağın tepesine büyük bir Haç dikmek isterler. Bir Türk meclis üyesi, “nereye hangi yüksekliğe dikerseniz dikin tepesindeki gökte mutlaka ay yıldız bulunacaktır.”-
 
-Saraybosna -Lubijana arası dağlık ve 100 den fazla tünellerle dolu yol üzerinde GS da futbol oynamış Kovaçeviç ve oğlu Begoviç in restranları bulunmakta. Yine, GS da futbol oynamış Hotiç’in de Saraybosna eski Türk Mahallesinde börekçi dükkanı bulunmakta.
 
-1991-95 Sırp katliamı 100 bin ölü vermiş. Halen aranan toplu mezarlar var. Sadece Srebrenitsa sığınma kampında 8300  kişiyi Sırplar katleder. Bunun % 60 ı kadın ve çocuktur.
 
-Saraybosna da Avusturya’nın yaptırdığı kütüphanede Sırplar 23 ağustos 1992 de Osmanlı arşivine ait 2 milyon belge yakmış. 1984 olimpiyatlarının yapıldığı stadyum şimdi mezarlık.
 
- Sırp’lar 1991-95 arası binlerce Hırvat katlettikten sonra Hırvat doğumlu Neon ışıkları, floresan lamba, otomobillerdeki ateşleme sistemleri, mikro dalga fırın, radar sisteminin temel prensipleri ve uzaktan kumanda,uydu sistemlerini bulan  hayatını bilime adamış bir insan olan Nikola Tesla’nın adını savaştan sonra 1996 yılında Sırp başşehri olan Belgrad havaalanına Nikola Tesla havaalanı adını vermesi acaip karşılanmış ve hala tartışılmaktaymış.
 
-Yugoslavya’nın etnik 6 ülkesinin Tito nun ölümünden sonra dağılmasında Slovenya’nın az etkilenmiş olmaması, Austurya-Macaristan İmparatorluğu zamanında bu tarafa sanayisini gelişmiş olması, fert başına 6800 dolarlık bir milli gelire sahip olduğu ve özellikle Almanya’ya yakın olmasından kaynaklanarak 1991-95 arası Sırp soykırımına dahil olmamasını ve harpten muaf tutulmasına yol açtığı söylenir. Ayrıca, Slovenya Avusturya-Macaristan ve Almanya’nın etkisiyle gelişmesi yanında diğer 6 etnik ülke kadar Osmanlı hakimiyetinde çok az kalması ve mistik yaşamla karşılaşmamış olmasına bağlandığı belirtilmektedir.
 
Bırakma yapmak istediklerin
ileri yaşa
Azrail eli sana el etmeden
ağrılar baş tutmadan
dizin tutar gözün görür dişin keserken
görmek istediği yerleri 
görmek için fırsat yarat
el ayaktan kesildiğin anlaşılmadan