Diplomasinin küreselleşmesiyle birlikte uluslararası ilişkilerin yaklaşım şekli de uzmanlaşma gerektiren farklı konular etrafında şekilleniyor. Günümüzde kamu diplomasisi, ticaret diplomasisi, kültür diplomasisi, teknoloji diplomasisi, spor diplomasisi gibi birçok farklı alan uluslararası ilişkilerin yumuşak güç unsuruları arasında önemle yer almaktadır. Günümüz uluslararası ilişkiler düzeninde yumuşak güç kapasitesi en güçlü değer üreticilerinden biri de artık kentlerdir. Birçok sosyo-ekonomik ve politik dinamik kentlerde şekillenmektedir. Bu açıdan küresel değerlerin yerel çıkarlarla örtüştüğü bir gelecek öngörüsü, günümüzün sorunları karşısında oluşturacağımız yol haritasının ana hedefi olmalıdır. Küresel olarak sağlık sorunları, cinsiyet eşitliği, azınlık hakları, mülteciler, iklim krizi ve barış inşası gibi alanlar üzerinde çalışan ve işbirliklerini geliştiren 250’den fazla şehir ağı mevcut. UCLG (United Cities and Local Goverments), EUROCITIES, C40 (Cities Climate Leadership Group), Metropolis, U20, Avrupa Birliği Bölgeler Komitesi, ICLEI (Local Governments for Sustainability) bunlardan ilk akla gelen çok değerli kurumlar ve ağlar.
Konunun bir başka boyutu da uluslararası bir kent markası yaratma vizyonunun yerelde uygulanması. Kuşkusuz uluslararası ilişkiler çalışmalarının uzun süre ıskaladığı ve öneminin kapasitesine olan farkındalığını geliştirmekte olduğu bir alan olan kent diplomasisi henüz pedagojik bir kavram. Ancak görece yeni bir kavram olmasına rağmen son yıllarda yaşadığımız iklim krizi, Covid-19 salgını, Libya, Suriye, Afganistan kaynaklı sorunlar ve son olarak Rusya-Ukrayna savaşı kentlerin küresel gündem içindeki ana ve temel dişlilerden biri olduklarını bize hatırlattı. Dünyanın en yaşanabilir kentleri listesinde göreceğiniz yegâne konulardan biri bu kentlerin kapılarını siyasi, iktisadi ve sosyal olarak modern dünyaya açmalıdır. Günümüzde küresel kentlerin ekonomik ve siyasi önemi neredeyse adlarıyla özdeşleşmiş, birçoğu alanlarında birer dünya markası kent olmuşlardır. Örneğin Viyana müziğin başkenti, Floransa sanatın başkenti, San Francisco teknolojinin başkenti, Milano modanın başkenti, Londra dünya finans merkezi, Los Angeles sinemanın merkezi, Oslo küresel ve bölgesel çatışmaların çözüm merkezi vb. şehirler farklı tanımlamalara tabi olurlar ki listeyi de uzatmak mümkündür. Kuşkusuz bu örneklerin temel nedeni bahsi geçen şehirlerin “yerel” ile “küresel” gerçekleri uyumlaştırılmış yapılar olmalarıdır. Yerel diplomasinin faaliyet alanlarını belirli bir strateji içerisinde çeşitlendirmeden kent markası yaratmak mümkün değildir.
Aslında konunun çok fazla odaklanması gereken bölümü mevcut ancak ben size geçtiğimiz hafta başlayan ve Türkiye’de uluslararası ilişkiler çalışmalarının duayen isimlerini Bodrum’da bir araya getiren çok değerli “Bodrum Institute” girişiminden bahsetmek istiyorum. Kendisiyle tanışmaktan büyük mutluluk duyduğum, Türkiye'de güvenlik çalışmaları üzerine sayılı isimlerden olan değerli Hocam Prof. Dr. Haldun Yalçınkaya ile kıymetli Belediye Başkanımız Ahmet Aras sayesinde “Bodrum Institute” girişimi faaliyetlerine başladı. Bodrum gibi küresel ve bölgesel jeopolitik içinde Doğu Akdeniz ve Ege gibi çok önemli bir bölgede yer alan, marka değeri yüksek bir kentte böylesine bilimsel bir uluslararası ilişkiler girişimi gerçekten müthiş ufuk açıcı bir başlangı. Naçizane uluslararası ilişkiler ve kent diplomasisi üzerine çalışan biri olarak memlekette başlayan bu girişimi Bodrum’un tüm paydaşları önemle sahiplenmeye devam etmelidir. “Bodrum Institute” bölgesel olarak uluslararası ilişkiler çalışmaları için çok ciddi bir cazibe merkezi olacak potansiyele fazlasıyla sahiptir, hep beraber kıymetini bilelim.
